Nasıl Piyasa Şairi Olunur? -4-

Bu yazıyla piyasa şairi olma üzerine sürdürdüğüm yazı dizisini sonlandırıyorum. Bu yazı piyasa şairi olmak için yapılmaması gerekenleri anlatacak. Bu nedenle belki "Nasıl Piyasa Şairi Olunmaz?" başlığı daha uygun olurdu. Fakat aynı yazı dizisinin devamı olduğundan mevcut başlığı kullanmaya devam ediyorum.

Aslında daha önceki yazılardan anlaşılmış olması lazım. Piyasa şairi olamamak için tek bir sebep var: Bir şeyler anlatmaya çalışmak ve şiirin şekil yönünden de güzel olması. Yani bunlardan birini eksik yaptığınızda piyasa şairi olursunuz. Çünkü insanların çoğu ikisini birden kaldıramaz. Ya güzel şekilli çağrışımlar yapan ama bir şey anlaması için insanı düşündürmeyen bir şiir yazılmalı ya da bir şeyler anlatılmalı ama bu anlatılan şey benzetmelerin, güzel biçimli cümlelerin yardımı ile anlatılmamalı ki okuyan insan çok da kafasını yormadan anlatılanı rahatça anlayabilsin.

İlk tavsiye kafiye kullanmamak. Çünkü kafiye kullanmak için cümlelerin karmaşıklaşması gerekebilir ve bu da okuyan insanın daha fazla zihinsel enerji harcamasına sebep olur. Hem zaten kafiye kullanılacak yüzyılda mı yaşıyoruz sanki?

Bazı şeyler var, gördükçe içten içe ağlanan,
Kimi insanlar var, manasız hayatlara bağlanan,
Bazı şanslılar var, her türlü imkan sağlanan,
Asil yürekler var bunları gördükçe dağlanan.

Mesela yukarıdaki dizeler yazılmamalı. Çünkü hem hayatla alakalı bir şeyler anlatmış hem de utanmadan kafiye kullanmış.

Piyasa şairi illa kafiye kullanmak isterse redif kullanır, en kötü ihtimalle sen ve ben kelimelerini sona iterek onlarla kafiye yapar fakat ardı ardına kafiyeli üç dört mısra yazmaz. İstisna olarak nadiren zayıf kafiyeler kullanılabilir. İki önceki yazıda örnek olarak verilen şiirde redifli bir kısım var:

Beli bükülmüş eve döner ırgatlar ve kadınlar
Gece gündüzü kovalar yaşasın diye ağalar

Belki bu kısım şöyle yapılabilirdi:

Beli bükülmüş eve döner ırgatlar ve kadınlar
Yaşasın diye ağalar, gece gündüzü kovalar

Piyasa şairciliği bakımından redifli hali daha güzel ama arada bir böyle kafiyeler kullanılabilir. Zayıf kafiye ile kastettiğim yazılışı aynı eklerin farklı görevlerde kullanılmasıyla elde edilen kafiye çeşidi.

Bunun dışında dikkat çekilmesi gereken bir nokta da şu kesinlikle mantıklı benzetmeler yapmayın. Misalen Yahya Kemal'in Sessiz Gemi isimli şiirinde ölüm çok güzel bir ekilde gemi yolculuğuna benzetilmiştir. Fakat tüm benzetmeler mantıklıdır. Bunun yerine tutarlılığı arka plana atın. Böylece daha çok şiir yazabilirsiniz. Hem de okuyanlar ne neye benzetilmiş düşünmek zorunda kalmazlar, çağrışımlar ile yetinirler.

Bunlardan uzak durmanız büyük ölçüde piyasa şairi olmanıza yetecektir ki zaten piyasa şairiyseniz bunlara isteseniz de pek yaklaşamazsınız.